Yüksek enflasyon, 6 Şubat 2023’teki Kahramanmaraş merkezli depremler ve ihracat pazarlarında yaşanan resesyon, sanayinin orta ve küçük ölçekli şirketlerinin de performansını olumsuz etkiledi. Reel olarak satışların kan kaybettiği 2023’te, sanayi şirketlerinin satış kârlılığı düştü, borçlar ise katlanmaya devam etti. İstanbul Sanayi Odası (İSO) tarafından açıklanan, küçük ve orta ölçekli kuruluşları kapsayan “İSO Türkiye’nin İkinci 500 Büyük Sanayi Kuruluşu-2023”ün sonuçlarına göre, 500 kuruluşun üretimden satışları yüzde 42.2 oranında artarak 695 milyar TL’den 988 milyar TL’ye çıktı. Önceki yıllara oranla zayıf bir performansa işaret eden satışların enflasyon etkisinden arındırılmış sonuçları ise yüzde 13.7’lik bir gerilemeye işaret ediyor. Şirket sıralamalarına bakıldığında İSO İkinci 500’de ilk sırayı 2 milyar 958 milyon liraya yaklaşan üretimden satışlar tutarı ile Biska Tekstil aldı. Şirket 2022 yılı sıralamasında ilk 500 dev arasında yer alıyordu. İkinci sırada 2 milyar 949 milyon liralık üretimden satışları ile Karel Elektronik bulunurken, üçüncü sırada ise 2 milyar 945 milyon
lira ile Küçükçalık Tekstil yer aldı.
ZARARDA YENİDEN ZİRVE
Satışlardaki zayıf performansın en önemli dinamiklerinden birini ihracattaki kayıp oluşturdu. Araştırmaya göre, İSO İkinci 500’ün ihracatı yüzde 6.5 düşüşle 15 milyar dolar olarak gerçekleşirken, satış kârlılıklarında da gerileme gözlendi. Şirketlerin satış kârlılığı oranı da 1.2 puan düşüşle yüzde 9.4’ten yüzde 8.2’ye indi. Bu gelişmelerle birlikte 2023 yılında zarar eden kuruluş sayısı da 43’ten 72’ye yükselerek, 2018 sonrasındaki en yüksek seviyeye ulaştı.
Finansman gideri ikiye katlandı
Listede yer alan 500 şirketin faaliyet kârı yüzde 44.9 oranında artarak 100.4 milyar liradan 145.5 milyar liraya çıktı. Buna karşılık aynı dönemde faaliyet kârlılığı oranı yüzde 12.6 ile aynı kaldı. Verilere göre, 2023’ün en çarpıcı gelişmesi, net kambiyo zararının neredeyse 5 katına çıkarak 4.1 milyar liraya ulaşması oldu. İSO İkinci 500’ün finansman giderleri yüzde 103.1 oranında artarak 65.6 milyar TL’ye çıkarken, şirketlerin toplam mali borçları yüzde 66 artışla 303 milyar liraya çıktı.